Kontroluj Swój Dźwięk

Do tej pory skupialiśmy się w tej serii na tworzeniu dźwięków. Odkryliśmy, że możemy uruchamiać wiele różnych syntezatorów wbudowanych w Sonic Pi z wykorzystaniem poleceń play i synth oraz wiemy, w jaki sposób uruchamiać nagrane wcześniej sample z wykorzystaniem polecenia sample. Zobaczyliśmy również, że możemy na te dźwięki nałożyć efekty studyjne (FX) takie jak reverb czy distortion, wykorzystując do tego polecenie with_fx. Jeśli połączysz to wszystko z niesamowicie dokładnym systemem koordynacji czasu (timing system), jaki posiada Sonic Pi, to daje Ci to szeroki wachlarz dźwięków, bitów i riff’ów. Jednakże gdy raz uruchomisz te pieczołowicie dobierane brzmienia, to nie ma już możliwości, aby cokolwiek zmienić, gdy muzyka już gra, prawda? Błąd! Dzisiaj nauczysz się czegoś bardzo potężnego - jak kontrolować syntezatory, gdy te już wystartowały.

Podstawowy Dźwięk

Stwórzmy prosty, ładny dźwięk. Uruchom Sonic Pi oraz w wolnym buforze wpisz poniższy tekst:

synth :prophet, note: :e1, release: 8, cutoff: 100

Naciśnij teraz przycisk Run, który znajduje się w lewym górnym rogu, by następnie usłyszeć piękny, dudniący dźwięk syntezatora. Śmiało, zrób to jeszcze kilka razy - poczuj ją. Okej, zrobione? Zacznijmy ją kontrolować!

Węzły Syntezatorów (Synth Nodes)

Małą znaną funkcją w Sonic Pi jest to, że polecenia play, synth oraz sample zwracają coś, co nazywamy SynthNode. Obiekt ten reprezentuje grający dźwięk. Możesz przechwycić jeden z tych SynthNodeów, korzystając ze standardowego mechanizmu zmiennych, a następnie kontrolować go w dalszym punkcie czasu. Przykładowo zmieńmy wartość opcji cutoff: po jednym uderzeniu:

sn = synth :prophet, note: :e1, release: 8, cutoff: 100
sleep 1
control sn, cutoff: 130

Spójrzmy na każdy wiersz:

Najpierw uruchamiamy syntezator :prophet, korzystając tak jak zwykle z funkcji synth. Jednakże przechwytujemy tutaj także wynik tego wywołania i zapisujemy go w zmiennej sn. Moglibyśmy nazwać tą zmienną zupełnie inaczej, np. synth_node lub jane - ta nazwa tak naprawdę nie ma znaczenia. Lecz bardzo ważne jest to, aby wybierać takie nazwy, które będą zrozumiałe i pomocne dla Ciebie podczas Twoich występów oraz dla ludzi czytających Twój kod. Wybrałem nazwę sn, ponieważ jest to bardzo fajny skrót do zapamiętania dla węzła syntezatora (synth node).

W linii drugiej mamy podstawową komendę sleep. Nie robi ona nic specjalnego - tylko pyta komputer o czekanie na jedno uderzenie przed przejściem do następnej linii.

Linia trzecia to miejsce, gdzie rozpoczyna się zabawa z kontrolą. Tutaj używamy funkcji control, by powiedzieć naszemu działającemu SynthNode o zmianie wartości na 130. Kiedy naciśniesz przycisk Run, usłyszysz, że syntezator :prophet gra jak wcześniej, jednak po jednym uderzeniu zmieni dźwięk na znacznie jaśniejszy.

Opcje Z Możliwością Modulacji

Większość opcji syntezatorów i efektów (FX) w Sonic Pi może zostać zmieniona po uruchomieniu. Jednakże nie należą do nich wszystkie. Na przykład opcje attack:, decay:, sustain: i release: dotyczące obwiedni dźwięku mogą być ustawione tylko raz przy uruchomieniu dźwięku. Ocena tego, czy dana opcja może lub nie może być zmieniana, jest prosta - wystarczy otworzyć dokumentację dla danego syntezatora lub efektu, a następnie przewinąć ją w dół do szczegółowej dokumentacji dla każdej z opcji i poszukać fraz “May be changed whilst playing” (dana opcja może być zmieniana w trakcie gry) lub “Can not be changed once set” (nie można jej zmieniać po ustawieniu wartości). Przykładowo dokumentacja dla opcji attack: syntezatora :beep jasno mówi, że nie ma możliwości jej zmiany:

• Domyślnie: 0
• Wartość musi wynosić 0 lub być wyższa
• Nie może być zmienione po ustawieniu
• Skalowanie z bieżącą wartością BPM

Wielokrotne Zmiany

Kiedy syntezator jest uruchomiony, nie masz żadnych ograniczeń, by zmienić to tylko raz - towarzyszy Ci wolny wybór, więc możesz go przemieniać tyle razy, ile masz na to ochotę. Dla przykładu możemy to zrobić z naszym :prophet na mini arpeggiator:

notes = (scale :e3, :minor_pentatonic)
sn = synth :prophet, note: :e1, release: 8, cutoff: 100
sleep 1
16.times do
  control sn, note: notes.tick
  sleep 0.125
end

W tym kawałku kodu dodaliśmy tylko kilka dodatkowych rzeczy. Najpierw zdefiniowaliśmy nową zmienną o nazwie notes zawierającą nuty, przez które będziemy chcieli iterować (arpeggiator to tylko fantazyjna nazwa dla czegoś, co iteruje przez listę nut w określonym porządku). Następnie zastąpiliśmy nasze pojedyncze wywołania polecenia control wywołaniem go 16 razy w pętli. Przy każdym uruchomieniu polecenia control, tykamy poleceniem :tick przez nasz pierścień z nutami notes, powtarzając go od nowa za każdym razem, gdy dobrniemy do jego końca (dzięki fantastycznym możliwościom pierścieni dostępnych w Sonic Pi). Aby wprowadzić trochę urozmaicenia, spróbuj zamiast polecenia :tick użyć polecenia :choose i zobacz, czy słyszysz różnicę.

Zauważ, że możemy zmienić wiele z nich jednocześnie. Spróbuj to zrobić z linią kontrolną i posłuchaj dla różnicy:

control sn, note: notes.tick, cutoff: rrand(70, 130)

Przesuwne

Kiedy kontrolujemy SynthNode, ten odpowiada dokładnie na czas i natychmiast zmienia wartość opt na nową, niczym wciśnięty przycisk lub śmigający przełącznik odpowiadający na zmianę. Może on brzmieć rytmicznie i perkusyjnie, zwłaszcza gdy opt kieruje aspektem barwy takim jak cutoff:. Jednakże czasami nie chcesz zmiany, która dzieje się od razu. Zamiast tego chciałbyś płynnie przejść z obecnej wartości na nową, jakbyś poruszał suwakiem lub pokrętłem. Oczywiście Sonic Pi może to zrobić, używając _slide:.

Każda opcja, która może być modyfikowana, posiada również specjalną odpowiadającą jej opcję _slide, która pozwala Ci na ustawienie czasu ślizgania. Na przykład opcja amp: posiada amp_slide:, a opcja cutoff: ma cutoff_slide. Te opcje ślizgania działają nieco inaczej niż wszystkie inne, ponieważ mówią one nucie syntezatora, jak powinny się zachowywać, gdy zostaną kontrolowane następnym razem. Spójrz na to:

sn = synth :prophet, note: :e1, release: 8, cutoff: 70, cutoff_slide: 2
sleep 1
control sn, cutoff: 130

Zauważ, że ten przykład jest prawie taki sam jak poprzedni, z tą jednak różnicą, że dodaliśmy opcję cutoff_slide:. Powoduje to, iż następnym razem syntezator ten, będzie miał kontrolowaną opcję cutoff:, przejście z aktualnej wartości do kolejnej zajmie 2 uderzenia. Dlatego, kiedy użyjemy polecenia control, możesz usłyszeć, że odcięcie (cutoff) ślizga się od 70 do 130. Nadaje to temu dźwiękowi bardzo ciekawy i dynamiczny charakter. A teraz spróbuj zmienić czas trwania ślizgu cutoff_slide: na mniejszą wartość, np. 0.5 albo na większą, np. 4, aby zobaczyć, jak zmienia się brzmienie. Pamiętaj, że możesz ślizgać się w ten sposób po każdej modyfikowalnej opcji, a każda wartość opcji _slide: może być całkowicie inna. Możesz więc ślizgać się powoli po filtrze odcięcia (cutoff:), amplituda dźwięku (amp:) może przesuwać się szybko, a zmiana kanału z jednego na drugi (pan:) może być gdzieś pomiędzy, o ile jest to brzmienie, którego właśnie szukasz…

Połączenie tego wszystkiego w jedną całość

Rzućmy okiem na krótki przykład, który demonstruje moc kontrolowania syntezatorów po tym, jak zostały one uruchomione. Zauważ, że możesz także przesuwać FX jak syntezatory, choć korzystając z trochę innej składni. Sprawdź sekcję 7.2 we wbudowanym poradniku, by uzyskać więcej informacji na temat kontroli FX.

Skopiuj kod do czystego bufora i posłuchaj. Nie zatrzymuj się jeszcze na tym etapie - rozpocznij zabawę z kodem. Zmień czas suwaków, nuty, syntezator, FX oraz czas uśpienia. Zauważysz, że możesz go przekształcić w coś zupełnie innego!

live_loop :moon_rise do
  with_fx :echo, mix: 0, mix_slide: 8 do |fx|
    control fx, mix: 1
    notes = (scale :e3, :minor_pentatonic, num_octaves: 2).shuffle
    sn = synth :prophet , sustain: 8, note: :e1, cutoff: 70, cutoff_slide: 8
    control sn, cutoff: 130
    sleep 2
    32.times do
      control sn, note: notes.tick, pan: rrand(-1, 1)
      sleep 0.125
    end
  end
end